Πως δημιουργούνται εθιστικές σχέσεις

Πότε δημιουργούνται εθιστικές σχέσεις

Υπάρχουν περίοδοι που όλοι είμαστε επιρρεπείς στη δημιουργία εθιστικών σχέσεων, όπως μετά από μια μεγάλη απώλεια. Με την απώλεια έρχεται πόνος και η ανάγκη να αντικαταστήσουμε τη χαμένη σχέση. Ένα καλό παράδειγμα είναι και η σύνταξη όπου συχνά αντικαθίστανται η απώλεια της εργασιακής σχέσης με μια εθιστική σχέση. Καθώς οι άνθρωποι γερνούν, οι φίλοι πεθαίνουν και σχέσεις χρόνων αρχίζουν να αλλάζουν, πολλοί ηλικιωμένοι άνθρωποι σχηματίζουν εθιστικές σχέσεις. Παράδειγμα είναι η τηλεόραση ή το αλκοόλ και άλλα ναρκωτικά φάρμακα. Καταλήγουν να εμπιστεύονται αυτά τα αντικείμενα γνωρίζοντας πως θα είναι εκεί και  αύριο.

Οι άνθρωποι μπορεί να είναι επιρρεπείς στη δημιουργία εθιστικών σχέσεων και σε άλλες περιπτώσεις, όπως:

Μετά το χαμό κάποιου αγαπημένου προσώπου (όσο κοντινότερη η σχέση, τόσο πιο πιθανή η αλλαγή).

Μετά από μια μεγάλη ανατροπή των συνθηκών της ζωής του.

Μετά από απώλεια μιας ιδεολογίας ή ονείρων.

Μετά από απώλεια φιλιών.

Όταν αντιμετωπίζουν νέες κοινωνικές προκλήσεις ή κοινωνική απομόνωση (π.χ. το να μετακομίσουν σε μια νέα κοινότητα).

Όταν αφήνουν την οικογένειά τους.

Αυτό που κάνει την εθιστική σχέση τόσο ελκυστική είναι η αλλαγή της διάθεσης που προκαλεί. Δουλεύει κάθε φορά. Είναι εγγυημένο. Καμία ανθρώπινη σχέση δεν μπορεί να δώσει μια τέτοια εγγύηση. Οι εθισμένοι βασίζονται ότι θα βιώσουν μια αλλαγή της διάθεσης αν ακολουθήσουν ορισμένες συμπεριφορές. Π.χ. ένας εθισμένος στο φαί, αν καταβροχθίσει τροφή μπορεί προσωρινά να ελέγξει τη ζωή του και τον τρόπο που νιώθει. Έτσι, με την εθιστική δράση, ο εθισμένος έχει μια αίσθηση ελέγχου. Αυτό τον βοηθά να ισοφαρίσει την απόλυτη αίσθηση ανισχυρότητας και ακυβερνησίας που ο εθισμένος νιώθει σε ένα βαθύτερο, πιο προσωπικό επίπεδο.

Η εθιστική διαδικασία είναι πολύ σαγηνευτική. Ο εθισμός είναι μια διαδικασία του να πιστέψει κάποιος σε ψευδείς και άδειες υποσχέσεις: την ψεύτικη υπόσχεση της ανακούφισης, την ψεύτικη υπόσχεση της συναισθηματικής ασφάλειας, την ψεύτικη υπόσχεση της πληρότητας και την ψεύτικη υπόσχεση της εγγύτητας με τον κόσμο. Ένας τζογαδόρος δεν κυνηγά το ίδιο το γεγονός (τζόγο) αλλά αυτό που το γεγονός συμβολίζει συναισθηματικά – ένα σύμβολο πληρότητας.

Δεν είναι μόνο η σχέση με κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο που είναι επικίνδυνη για τους εθισμένους. Είναι επίσης επικίνδυνο να κυνηγούν αυτού του είδους την ανειλικρίνεια. Το να βρει κανείς συναισθηματική κάλυψη από ένα αντικείμενο ή γεγονός είναι ψευδαίσθηση. Είναι ανειλικρινές να πιστεύει κανείς πως ένα αντικείμενο ή γεγονός μπορεί να φέρει κάτι περισσότερο από μια προσωρινή αλλαγή διάθεσης. Οι τζογαδόροι δεν κυνηγούν το κέρδος, τη νίκη. Αν το κέρδος ήταν σημαντικό οι τζογαδόροι θα σταματούσαν όταν κέρδισαν. Κυνηγούν τη δράση, τη συγκίνηση, τη στιγμή και τελικά κυνηγούν το χάσιμο γιατί αυτό τους δίνει το λόγο να κυνηγήσουν ξανά. Η συνεχιζόμενη ανειλικρίνεια αυτού του τύπου μπορεί να δημιουργήσει μια νέα εθιστική σχέση με ένα άλλο αντικείμενο, καθώς τα αντικείμενα μπορούν εύκολα να αντικατασταθούν. Τα ανεβάσματα έχουν πράγματι πολλές μορφές.

Ένας φίλος μου έχει ένα σύνθημα στον τοίχο του που περιγράφει καλά τη σαγήνη του εθισμού:

‘Το να ξεγελάς τους ανθρώπους είναι σοβαρό, όταν όμως ξεγελάς τον εαυτό σου, γίνεται μοιραίο.’